پیشرفت های اخیر در درمان دارویی بیماری آلزایمر

بیماری آلزایمر باعث می شود که سلول های مغز بیمار شده و در نهایت بمیرند، که منجر به علائمی مانند از دست دادن حافظه می شود.برای درمان آلزایمر، باید داروهای مؤثری پیدا کنیم که قادر به کند کردن یا متوقف کردن پیشرفت بیماری باشند. این داروها معمولاً "درمان های تغییر دهنده بیماری" نامیده می شوند.به تازگی داروی لکانماب، که تحت نام تجاری Leqembi عرضه می شود، اولین درمان تغییر دهنده بیماری بود که برای استفاده بیماری آلزایمر تأیید شد. پس از آن، داروی دونانماب با نام تجاری Kisunla نیز توسط سازمان نظارت بر داروها و محصولات بهداشتی (MHRA) تأیید شد.
این دو دارو اکنون برای استفاده تأیید شده اند. با این حال، در حال حاضر توصیه نمی شود که از آن ها در خدمات بهداشت ملی (NHS) استفاده شود.داروهای دیگری نیز وجود دارند که علائم بیماری آلزایمر را مدیریت می کنند. این داروها علت اصلی بیماری را درمان نمی کنند ، بنابراین سرعت پیشرفت بیماری را نیز کند نمی کنند.

آزمایشات بالینی برای بیماری آلزایمر

قبل از اینکه یک دارو برای استفاده در هر کشوری تأیید شود، باید نشان داده شود که ایمن و مؤثر است. برای انجام این کار، شرکت های داروسازی فازهایی از آزمایشات بالینی را برگزار می کنند تا نشان دهند که یک دارو چقدر مؤثر است و چقدر ایمن است.
فاز 1: این فاز ابتدایی شامل یک گروه کوچک از داوطلبان است و هدف آن ارزیابی ایمنی دارو و دوز مناسب آن است.
فاز 2: در فاز 2، گروه بزرگ تری از شرکت کنندگان، معمولاً در حد صدها نفر، در آزمایشات شرکت می کنند. هدف این فاز ارزیابی مؤثر بودن دارو است در حالی که ایمنی آن نیز همچنان مورد نظارت قرار می گیرد. 
فاز 3: این آزمایشات مقیاس بزرگ معمولاً شامل صدها یا هزاران شرکت کننده است و برای تأیید اثربخشی و ایمنی دارو در جمعیت متنوع طراحی شده است. اگر آزمایشات فاز 3 موفقیت آمیز باشند، نتایج به مقامات نظارتی مانند MHRA منتقل می شود تا تصمیم بگیرند که آیا دارو باید برای استفاده تأیید شود یا خیر.
در اینجا، سه دارو در فاز 3 که به عنوان درمان های امیدوارکننده برای بیماری آلزایمر نشان داده شده اند، بررسی خواهند شد.

بیشتر بخوانید: پیشرفت های اخیر در داروهای ضد افسردگی | 10 داروی نوظهور

1. Remternetug  و بیماری آلزایمر

 رمنتنتوگ چیست؟ Remternetug  داروی امیدوارکننده ای است که وارد بازار می شود. مانند لکانماب و دونانماب، رمنتنتوگ هدف گیری آمیلوید، پروتئینی که در مغز برخی افراد مبتلا به دمانس یا زوال عقل جمع می شود، را دارد. این دارو همچنین توسط شرکت ایلی لیلی ساخته شده است، شرکتی که دونانماب را تولید می کند. این دارو برای افرادی که مبتلا به آلزایمر در مراحل ابتدایی هستند ساخته شده و به عنوان یک ایمنوتراپی نسل دوم توصیف شده است، زیرا همان نوع آمیلوید هدف گیری می شود که در دونانماب است، اما امید می رود که عملکرد بهتری داشته باشد. همچنین این دارو به روش متفاوتی به بیماران داده می شود.

ایمنوتراپی های دیگر در حال توسعه

ایمنوتراپی های دیگر در حال توسعه برای بیماری آلزایمر به صورت داخل وریدی داده می شوند. این روش نیاز به حضور بیماران در جلسات درمانی در کلینیک دارد تا دارو را در مدت زمان یک ساعت دریافت کنند. در آزمایش رمنتنتوگ این روش را با تزریق دارو زیر پوست انجام میشود. امید است که نسخه تزریقی مؤثرتر باشد و عوارض جانبی مشاهده شده در داروهای ایمنوتراپی دیگر را کاهش دهد. همچنین این روش، شیوه ای عملی تر برای مصرف دارو ارائه می دهد که مشابه با تزریق انسولین برای دیابت است.

آخرین پیشرفت های Remternetug 

آخرین پیشرفت های رمنتنتوگ پس از انجام آزمایشات ایمنی اولیه، ایلی لیلی آزمایشات فاز 3 بزرگ تری از رمنتنتوگ با نام( TRAILRUNNER-ALZ 1) را آغاز کرد. هدف این آزمایش ارزیابی اثربخشی و ایمنی رمنتنتوگ در گروه بزرگ تری از افراد مبتلا به آلزایمر خفیف است. آن ها همچنین دو روش مختلف برای تجویز دارو را مقایسه خواهند کرد. این آزمایش داده های مربوط به هدف اولیه خود (درصد بیمارانی که آمیلوید از مغزشان پاک شده بود) را جمع آوری کرده است و قرار است آزمایش کامل در سال 2025 به پایان برسد.
اگرچه نتایج کامل آزمایشات رمنتنتوگ مدتی دیگر منتشر نخواهند شد، داده های اولیه نشان داده اند که رمنتنتوگ ممکن است در پاکسازی آمیلوید از مغز بهتر از دونانماب عمل کند. این داده ها نشان می دهند که پس از 6 ماه درمان، 75% از 41 نفر آزمایش شده آمیلوید از مغزشان پاک شده است. این در حالی است که در مورد دونانماب، این فرآیند 18 ماه طول کشید تا 72% از بیماران آمیلوید پاک شود. با این حال، چندین مورد از افراد گزارش شده اند که به دلیل استفاده از رمنتنتوگ دچار تورم یا خونریزی در مغز خود شده اند.

2. Buntanetap  و بیماری آلزایمر

Buntanetap  چیست؟ بونتانتاپ دارویی جدید است که به عنوان یک درمان احتمالی برای بیماری آلزایمر در حال تحقیق است. این دارو عمدتاً پروتئین آمیلوید را هدف گیری می کند، که جزئی از پلاک هایی است که در مغز افراد مبتلا به آلزایمر تشکیل می شود. بونتانتاپ تولید پروتئین پیش ساز آمیلوید (APP) را کاهش می دهد، که به فرم سمی آمیلوید تبدیل می شود. بدین ترتیب بونتانتاپ هدف دارد که پیشرفت بیماری را کند کرده یا از آن جلوگیری کند.
آخرین پیشرفت ها در مورد بونتانتاپ در یک آزمایش اخیر نشان داده است که بونتانتاپ در شرکت کنندگان مبتلا به آلزایمر در مراحل ابتدایی نتایج مثبتی به همراه داشته است. این آزمایش نشان داد که بعد از 12 هفته درمان با بونتانتاپ، بهبودهای قابل توجهی در نمرات حافظه و تفکر مشاهده شده است. علاوه بر این، دارو باعث کاهش سطح پروتئین تاو در خون شد که یک عامل کلیدی دیگر در بیماری آلزایمر است. مهم تر از همه، درمان با بونتانتاپ هیچ عوارض جانبی جدی نداشته است.شرکت Annovis Bio قصد دارد یک مطالعه فاز 3 بزرگ تر برای تأیید و گسترش این نتایج انجام دهد. این آزمایش 18 ماهه بر روی افراد مبتلا به آلزایمر در مراحل ابتدایی تمرکز خواهد کرد و بررسی خواهد شد که آیا بونتانتاپ می تواند به کند کردن پیشرفت بیماری آلزایمر کمک کند یا خیر.

3. سمگلوتاید و بیماری آلزایمر

Semaglutide چیست؟ سمگلوتاید دارویی است که عمدتاً برای مدیریت دیابت نوع 2 و اخیراً برای کمک به کاهش وزن شناخته شده است. این دارو به صورت قرص و تحت نام های تجاری Ozempic و Wegovy عرضه می شود. تحقیقاتی که بر روی افرادی که داروهایی مانند سمگلوتاید برای دیابت مصرف می کنند انجام شده، نشان داده که آن ها خطر کمتری برای ابتلا به زوال عقل دارند. این موضوع منجر به انجام آزمایشات بالینی برای بررسی نقش بالقوه سمگلوتاید در درمان بیماری آلزایمر شد.
Semaglutide با تقلید از یک هورمون طبیعی در بدن عمل می کند که تولید انسولین را تحریک کرده و سطح قند خون را کاهش می دهد. دانشمندان بر این باورند که این مکانیزم ممکن است برای مغز نیز مفید باشد. با بهبود حساسیت به انسولین و احتمالاً تعامل با گیرنده هایی که در یادگیری و محافظت از سلول های مغزی نقش دارند، سمگلوتاید ممکن است بتواند پیشرفت بیماری آلزایمر را کند کند.
آخرین پیشرفت ها در تحقیقات سمگلوتاید شرکت داروسازی Novo Nordisk که پشت سمگلوتاید است، در حال انجام چندین آزمایش بالینی برای بررسی فواید احتمالی این دارو برای افراد مبتلا به بیماری آلزایمر است.
یکی از این آزمایشات به ارزیابی ایمنی سمگلوتاید و تأثیر آن بر بیان ژن ها در افراد مبتلا به آلزایمر متمرکز است. این مطالعه در حال اتمام است و نتایج نهایی آن تا سپتامبر 2025 منتشر خواهد شد.
دو آزمایش دیگر بررسی می کنند که آیا سمگلوتاید می تواند حافظه و توانایی های تفکری افراد مبتلا به آلزایمر را بهبود بخشد یا خیر. یکی از این آزمایش ها به طور خاص بر روی افرادی که شرایطی دارند که رگ های خونی بر مغز تأثیر می گذارد، متمرکز است.اگر این آزمایش ها نتایج امیدوارکننده ای نشان دهند، سمگلوتاید می تواند یک پیشرفت قابل توجه در درمان بیماری آلزایمر باشد.

این داروهای جدید برای چه کسانی هستند؟

این داروهای جدید برای درمان افرادی طراحی شده اند که مبتلا به آلزایمر در مراحل ابتدایی هستند. آزمایشات بالینی نشان داده اند که این داروها برای افرادی که دچار نقص شناختی خفیف (MCI) یا آلزایمر در مراحل ابتدایی هستند مفید هستند. با این حال، هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد این داروها برای افرادی که در مراحل پیشرفته تر بیماری آلزایمر زندگی می کنند مفید باشند.
اگرچه این داروها به طور متفاوت عمل می کنند، رمنتنتوگ و بونتانتاپ هر دو برای هدف گیری آمیلوید طراحی شده اند، پروتئین سمی که در مغز افراد مبتلا به بیماری آلزایمر جمع می شود. این به این معنی است که این داروها برای افرادی که مبتلا به انواع دیگر دمانس، مانند دمانس عروقی یا دمانس فرونتوتمپورال هستند، فایده ای نخواهند داشت.
سمگلوتاید مقاومت به انسولین در مغز هدف گیری می کند. این بدان معناست که این دارو سعی دارد تعادل میزان قند خون در مغز را برای تولید انرژی بازیابی کند. اگرچه این دارو در حال حاضر برای بیماری آلزایمر آزمایش می شود، ممکن است مقاومت به انسولین در انواع دیگر دمانس نیز مشکل باشد.

آیا داروی جدید آلزایمر به زودی در NHS عرضه می شود؟

برای اینکه یک دارو در NHS در دسترس باشد، باید توسط موسسه ملی بهبود سلامت و مراقبت (NICE) توصیه شود. در این تصمیم گیری، NICE به بررسی میزان اثربخشی هزینه ای درمان خواهد پرداخت. در حال حاضر، لیکانماب و دونانماب به اندازه کافی از نظر هزینه-اثربخشی برای توصیه به NHS در نظر گرفته نشده اند. با این حال، امیدواریم که داروهای جدید در آینده برای استفاده در NHS تأیید شوند.
بسیاری از بیماری های مختلف مغزی باعث دمانس می شوند و هر بیماری به روش های مختلفی بر سلول های مغزی تأثیر می گذارد. تحقیقات باید ادامه یابد تا آنچه که درون مغز اشتباه پیش می رود، کشف شود. با این دانش، پژوهشگران داروهای جدید و نوآورانه ای را برای مقابله با هر نوع دمانس توسعه خواهند داد.
سازمان آلزایمر متعهد به ادامه سرمایه گذاری با بهترین پژوهشگران است که به توسعه درمان های بهبود یافته و هدفمند خواهند پرداخت تا روزی برای همه کسانی که با دمانس زندگی می کنند این داروها مفید واقع شود.

منبع: alzheimers